คำสอนปราชญ์โบราณ

                เรื่องที่ ๑     คำโบราณ ได้สอนสืบ ๆ กันมาว่า    ในโลกของเรานี้    มีอ้ายหง้มฟ้าหรืออ้ายก้มให้ฟ้า  (ตัวมันใหญ่คับฟ้า) คนหนึ่งตัวมันใหญ่    ใหญ่มาก ๆ    เพียงแต่มันนั่งอยู่เท่านั้น  หัวของอ้ายหง้มฟ้า  ไม่ถึงฟ้าไม่ชิดฟ้า มีคืบมีศอกเท่าอั้น (แค่นั้น)  เวลาอ้ายหง้มฟ้าลุกขึ้น หัวก็ก้มดึ่งลงดิน ก้นจักชิดติดฟ้า  ทำให้เป็นทุกข์ลำบากอย่างมาก ๆ  จักเดินเที่ยวไปมาในที่ไหน  ๆ   ก็ไม่ได้   เพราะตัวมันใหญ่คับฟ้านั่นเอง   ผลสุดท้าย อยู่ได้ไม่นานก็ตายไป เหลืออยู่เพียงเรื่องเล่าสืบ  ๆ กันมาให้รู้เท่านั้น     เรื่องอ้ายหง้มฟ้า(อ้ายคับฟ้า หรืออ้ายก้มให้ฟ้า ) นี้  เป็นคติเตือนใจสอนให้รู้ว่า    ให้ทุกคนอย่าทำตัวตนให้ใหญ่ ๆ ๆ  จะเป็นภัยแก่ให้ตนเอง   เหมือนกับอ้ายคับฟ้าที่เล่านี้แลฯ

                เรื่องที่ ๒    คำโบราณ เล่าไว้เหมือนกันว่า... การได้กิน การได้ทำ  แม้การได้ทำบุญทำการใหญ่ ๆ  ถ้าได้คนเดียว โบราณชาวเหนือว่า...มันจั้งแป๊ตั๋วเก่า(คือเป็นภัยแก่ตน) เช่น การทำบุญสร้างสร้างพระอุโบสถ  ก่อเจดีย์  สร้างวิหาร เจ้าภาพศาลา  พระประธานประจำโบสถ์  เป็นต้น... ถ้าสร้างทำคนเดียวไม่ให้คนอื่นร่วมสร้างบุญด้วย  มันจั้งแป๊ตั๋วเก่า (เป็นภัยแก่ตน) อายุบ่ยืนยาว  เพราะว่า อานิสงส์ผลบุญ มันแรง ( ที่ว่า อานิสงส์ผลบุญ มันแรง นั้น   มันแร็งเพราะบาปไม่ใช่บุญแร็ง    เป็นปริศนาสอนคนที่ทำบุญผสมบาป   เหมือนถ้วยชามสกปรกไม่ล้างให้สะอาด ใส่อาหารกิน ฉะนั้น )   เรื่องนี้มีเหตุผลอธิบาย ทางจิตวิทยาเตือนให้รู้ คือ ถ้าคนใด ชอบเอาแต่ได้คนเดียว   ชอบเอาดีแก่ตัวคนเดียว   ชอบเอาเปรียบผู้อื่น  โดยไม่แบ่งสัน ปันส่วนให้แก่ผู้อื่น  ไม่ให้ผู้อื่นได้มีส่วนร่วมประโยชน์ด้วยนั้น   เมื่อมองในแง่บุคคลาธิษฐานก็จะว่า หมั่นไส้  ไม่ชอบใจ  ไม่ชอบขี้หน้า ฯ   มองในแง่ธรรมาธิษฐาน ก็จะว่า  ละโมบตัณหา  มานะอวดดี ยกตนข่มท่าน ซึ่งเป็นตัวบาป  นำไปสู่ความไม่เจริญ  และนำไปสู่อบายภูมิ ฯ

                เรื่องที่  ๓    นิทานประยุค  คือมีเรื่องเล่าว่า   มีสุนัขตัวหนึ่ง มีโชคปากได้กินเนื้อช้างที่ตายกลางแดดตัวหนึ่ง โดยกัดกินที่ก้นตูดช้างตายตัวนั้น   แล้วได้เข้าไปในท้องช้าง  กินอยู่ในนั้นอย่างมีความสุข  นานวันผ่านไปตับไตไส้พุงเนื้อในโพรงท้องช้างข้างในหมดไป  หนังช้างเมื่อถูกแดดก็แห้งหดปิดทางออก  ขังสุนัขตัวนั้นอยู่ข้างใน   เมื่อไม่มีอะไรกิน ก็เห่าหอนแล้ว   ก็กัดกินหาง กินเท้า กินตัวของตนแล้วก็ตายอยู่ในนั้นฯ  

                นิทานประยุค เรื่องนี้   มีเหตุผลอธิบายทางจิตวิทยา ว่า  ผู้นำ ผู้ปกครองที่มีความละโมบตัณหา เห็นแก่ได้นั้น   แม้แต่ลูกน้องปล้องปลายพรรคพวกของตน   ก็จะถูกกดขี่ข่มเหงเอารัดเอาเปรียบจากการปกครองของตน  เหมือนสุนัขที่กัดกินหางของตน ดังนี้แล     (สำนวนไทย ว่า ทำนาเสร็จฆ่าโคถึก  เสร็จศึกฆ่าขุนพล)  

                    !  อย่าใจแคบ  ศึกษาเรียนรู้ที่ตนชอบ  อย่างเดียว  

                     ให้ใจกว้าง  ศึกษาเรียนรู้สิ่งที่ตนไม่ชอบ  ไปด้วย  

                               เพราะ  มีประโยชน์ไม่น้อยกว่ากัน

                 !  ให้ระวังในสิ่งที่ตนชอบ   อย่าชอบในสิ่งที่ไม่ใช่ธรรม